معنویت از دیدگاه ACT:

معنویت از دیدگاه ACT:
گزارشی کوتاه از مقاله معنادادن به معنویت (استیون هِیز)
علی فیضی
نوشته کوتاهی که تقدیم میشود حاصل مطالعه مقاله‌ از استیون هِیز به نام معنادادن به معنویت (۱۹۸۴) است که در میان جامعه علم رفتاری بافتاری از آن به عنوان نقطه شروع یا تولد ACT یاد میشود. این گزارش حاصل مطالعه شتابزده این مقاله دوران ساز است و ادعای آن ندارد که به تمامی و با مطابقت تمام محتوی این مقاله را بازنمایی می‌کند
نظریه پردازان ACT بیشتر از آنکه سودای تعریف معنویت را داشته باشند به این نکته پرداخته اند که معنویت را از چشم انداز رفتاری تبیین کنند. از این نقطه نظر معنویت رفتاری کلامی است. حس معنویت معمولا با گزارش تجربه فرا رفتن از خود همراه است. یک رفتارگرا موضوع را اینگونه تبیین میکند که این فرار رفتن از خود چیزی است که پایه و مبنای آن آموختن زبان و گزارش تجربه های درونی و بیرونی است. فردی که زبان می آموزد میتواند بگوید که میبیند، میشنود و غمگین است. هر کدام از این گزارشات از یک منظر بیان میشود. این منظر همان چیزی است که خویشتن نامیده میشود و چیزی غیر فیزیکی و غیرقابل اندازه گیری است. همین تجربه باعث می شود که فرد یک استنتاج بکند: اگر من به عنوان منظر چیزی هستم که حتی اگر دست و پا و چشمان و گوش هایم از کار بیفتد همچنان وجود خواهد داشت “پس” دنیای دور و بر من صرفا چیزی مادی نیست و من میتوانم فراتر از ماده را تجربه کنم. به عبارت دیگر معنویت -به صدق و کذب آن کاری ندارم- و اتجربه جلوه های آن به عنوان پدیدارهایی بی زمان و مکان و فارغ از ماده گسترش تجربه من به عنوان منظر و چشم انداز است و استنتاج های -شاید در بسیاری از موارد- غیر عمدی حسی است که فرد از خویشتن دارد. به عبارت دیگر فرد معنوی -عامدانه یا غیر عمدی- به این استنتاج میرسد: اگر این تجربه “من” به لحاط پدیدارشناختی فراتر از ماده است پس تجربه فراتر از ماده هم امکان پذیر است و وجود چیزهایی فراتر از ماده امکان پذیر است. در نظر داشته باشید که تبیین رفتاری مدعی اثبات صدق چنین تجربه ای نیست بلکه تبیین میکند که خاستگاه چنین تجربه ای در کجاست و از کجا آغاز می شود و لوازم و شرایط رواشناختی یا رفتاری آن چیست.