پرسشنامه شخصیتی آیزنک (EPQ)
مشخصات آزمون:
دامنه سنی: ۱۶ سال به بالا
میزان تحصیلات آزمودنی: پنجم دبستان
نوع سؤال: دو گزینه ای بلی/ خیر
تعداد سؤال: ۵۷ سؤال
زمان لازم جهت اجرا: بین۱۰ تا ۱۵ دقیقه
هنجارها: هنجاریابی ایرانی
نوع روایی: همگرایی برای بیماران روانی ۵۵% است
نوع اعتبار: از طریق بازآزمایی بین ۴۸% تا ۸۶% گزارش شده است
متغییر مورد اندازه گیری:
هانس یورگن آیزنک، بیشتر دوران شغلی خود را به انجام پژوهش درباره اندازه گیری شخصیت گذرانده است. او برای کشف کردن صفات شخصیت از تحلیل عاملی استفاده کرده است. آزمون آیزنک دو بعد شخصیت افراد بزرگسال و سه بعد شخصیت نوجوانان را می سنجد. در زیر به دو وجه سنجش شخصیت بزرگسالان اشاره می شود:
الف) برون گرایی در برابر درون گرایی (Extraversion versus Introversion (E
ب) روان رنجور خویی در برابر پایداری هیجانی (Neuroticism versus Emotional stability (EN
درون گرایی رفتاری است که با دیدگاه درونی ذهنی همراه بوده و فرد درون گرا آمادگی بیشتری برای خود داری و تسلط بر نفس از خود نشان میدهد. این افراد کمتر تمایل به حضور در جمع دارند و و بیشتر دقت خود را به مطالعه و فعالیتهای ذهنی انفرادی میگذرانند.
برون گرایی رفتاری است که با دیدگاه عینی و خارجی مشخص شده و با فعالیت عملی بالاتری همراه است، افراد برونگرا (آمادگی کمتری برای تسلط بر نفس خویش برخوردارند.
پرسشنامه های شخصیتی آیزنک بر این مبنای نظری استوار می باشند که شخصیت شکل یافته از دو بعد برون گرایی/ درون گرایی و با ثباتی هیجانی/ بی ثباتی هیجانی است. از این رو، آیزنک بر این باور است که غالباً افراد به چهار گروه تقسیم می شوند. که عبارتند از:
الف) درون گرای با ثبات
این گروه افرادی فعل پذیر، محتاط، فکور، صلح جو، خوددار، قابل اعتماد، همسان خو و آرام هستند.
ب) برون گرای با ثبات
این گروه افرادی مردم آمیز، معاشرتی، پر حرف، حاضر جواب، سهل گیر، سرزنده، بی خیال و رهبر هستند.
ج) درون گرای بی ثبات
این افراد دمدمی، دلشوره ای، کم انعطاف، هشیار، بدبین، تودار، مردم گریز، کم حرف هستند.
د) برون گرای بی ثبات
این افراد زود رنج، بیقرار، پرخاشگر، تحریک پذیر، تغییر گرا، تکانشی، خوشبین و پرتلاش هستند.
نحوه اجرا و نمره گذاری:
آزمودنی باید با توجه به وضع عاطفی خود، در مقابل هر سؤال گزینه بلی یا خیر را علامت بزند و هیچ سؤالی را بدون پاسخ نگذارد. پس از اجرای آزمون، پاسخ های جمع آوری شده آزمودنی، با سه کلید:E,N,L مقایسه می شود و به هر پاسخی که شبیه کلید است یک نمره تعلق می گیرد. سپس با استفاده از جدول تبدیل نمرات خام به نمرات درصدی، که در صفحه بعد آمده است، رتبه درصدی آزمودنی را در هر کلید بدست می آوریم و بر اساس درصدها تفسیر میکنیم.
شیوه تفسیر:
کلید Lمیزان دروغ گویی آزمودنی را نسبت به سؤالات آزمون می سنجد. چنانچه آزمودنی در این مقیاس نمره تراز شده ای بیش از ۵۰ کسب نماید، گرایش به دروغگویی و چنانچه نمره تراز شده ای کمتر از ۵۰ بدست آورد، گرایش به راست گویی دارد. اگر آزمودنی دروغگو به حساب آید باید در مورد صحت مقیاس های E,N تردید کرد.
کلید Eمیزان درون گرا یا برون گرا بودن آزمودنی را می سنجد، اگر آزمودنی نمره کمتر از ۵۰ بدست بیاورد، تمایل به درون گرایی اگر نمره بیشتر از ۵۰ کسب کند، گرایش به برون گرایی دارد.
کلید Nمیزان باثباتی یا محکم بودن آزمودنی را در مقابل بی ثباتی یا تحریک پذیری او از نظر هیجانی اندازه گیری می کند و نشانگرگرایش به روان رنجور خویی فرد است. چنانچه آزمودنی در این مقیاس نمره ای بیشتر از ۵۰ کسب نماید، گرایش به بی ثباتی دارد و اگر نمره او کمتر از ۵۰ باشد، گرایش به ثبات و محکم بودن از نظر هیجانی دارد.